จากการที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ได้เสด็จเยี่ยมราษฎรจังหวัดต่างๆเป็นประจำ ได้ทรงพบเห็นหลายๆท้องถิ่นประสบปัญหาความแห้งแล้ง หรือขาดแคลนน้ำเพื่อการอุปโภคบริโภค และการเกษตร สร้างความเดือดร้อนและความสูญเสียทางการเกษตรเป็นอย่างสูง นอกจากนี้ความต้องการใช้น้ำในแต่ละวันมีมากขึ้น จึงเป็นปัญหาที่สำคัญยิ่ง
                ด้วยพระเนตรที่ยาวไกลและทรงอัจฉริยภาพ ในปีพ.ศ. 2498 จึงได้มีการคิดค้นหาวิธีการนำเทคโนโลยีที่มีมาประยุกต์กับศักยภาพในการเกิดฝนของเขตร้อนจะทำให้ระบบน้ำตามธรรมชาติ เกิดความพร้อมและสมบูรณ์ตามวัฏจักร คือ

ในปี  พุทธศักราช  ๒๔๙๙  จึงได้ทรง  พระมหากรุณาพระราชทาน  โครงการพระราชดำริ  ”ฝนหลวง”  ให้หม่อมราชวงศ์เทพฤทธิ์  เทวกุล  รับไปดำเนินการ  ศึกษา  วิจัย  และการพัฒนากรรมวิธีการทำฝนให้บังเกิดผลโดยเร็ว
            พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว  ได้ทรงกำหนดขั้นตอนของกรรมวิธีการทำฝนหลวงขึ้น  เพื่อให้เข้าใจได้ง่ายๆ  ตามลำดับ  ดังนี้
ขั้นตอนที่หนึ่ง  :  “ก่อกวน”
                ในขั้นตอนนี้  จะมุ่งใช้สารเคมีไปกระตุ้น  ให้มวลอากาศเกิดการลอยตัวขึ้นสู่  เบื้องบน  เพื่อให้เกิดกระบวนการชักนำไอน้ำ  หรือความชื้นเข้าสู่ระบบการเกิดเมฆ 
ขั้นตอนที่สอง  :  “เลี้ยงให้อ้วน”
                เป็นขั้นตอนที่เมฆกำลัง  ก่อตัวเจริญเติบโตซึ่งเป็นระยะสำคัญมาก  เพราะจะต้องไปเพิ่มพลังงานให้แก่  Updraft  โปรยสารเคมีฝนหลวงชนิดใด  ณ  ที่ใดของกลุ่ม  ก้อนเมฆ  และในอัตราเหมาะสม  เพราะต้องให้กระบวนการเกิดละอองเมฆสมดุล  กับความแรงของ  Updraft  มิฉะนั้นจะทำให้เมฆสลาย
ขั้นตอนที่สาม  :  “โจมตี”
                เป็นขั้นตอนสุดท้าย  เมฆหรือกลุ่มเมหฝนมีความหนาแน่นมากพอที่จะสามารถตกเป็นฝนได้  เป็นขั้นตอนที่สำคัญ  และอาศัยประสบการณ์มาก  เพราะจะต้องปฏิบัติการเพื่อ  ลดความรุนแรงของ Updraft  หรือทำให้อายุของ  Updraft  หมดไป  สำหรับการปฏิบัติการในขั้นตอนนี้  จะต้องพิจารณาจุดมุ่งหมายของการทำฝนหลวง  ซึ่งมีอยู่  2  ประเด็นคือเพื่อเพิ่มปริมาณฝนตก  และเพื่อให้เกิดการกระจากการตกของฝน

เครื่องมือและอุปกรณ์สำคัญที่ใช้ประกอบในการทำฝนหลวง

ด้วยความสำคัญและปริมาณความต้องการ  ปฏิบัติการช่วยเหลือเกษตรกรได้กว้างขวาง  และได้ผลดียิ่งขึ้น  รัฐบาลจึงได้ตราพระราชกฤษฎีกาก่อตั้ง  สำนักงานปฏิบัติการฝนหลวง  ขึ้นในสังกัดสำนักงานปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์  เมื่อวันที่  ๒๑  กันยายน  พ.ศ.  ๒๕๑๘  เป็นหน่วยงานรองรับโครงการพระราชดำริฝนหลวงต่อไป